انفلونزا چیست؟
واکسین انفلونزا و معلومات لازم در بارهٔ آن
معلومات مختصر در بارهٔ واکسین انفلونزا.
– واکسین انفلونزا چیست؟
– چرا باید واکسین انفلونزا گرفته شود؟
– کدام اشخاص باید این واکسین را بگیرند؟
– گرفتن واکسین در کدام وقت بیشترین موثریت را دارد؟
انفلونزا چیست؟
آنفلونزا که بنام فلو هم شهرت دارد – یک مرض ساری طرق تنفسی است که عامل آن ویروس آنفلونزا است.
انفلونزا طرق تنفسی منجلمه: بینی – گلو و بعضاً شش ها را مصاب ساخته که باعث مرض خیفیف و یا شدید شده و بعضاً میتواند منجر به مرگ شود.
اکثر مردم زمانی که قطرات بسیار کوچکِ معلق در هوا ناشی از سرفه یا عطسه شخص مبتلا به آنفلونزا را تنفس میکنند به انفلونزا مصاب میشوند.
همچنان اگر یک شخص اشیایی که قطرات حاوی ویروس انفلونزا بالای آن نشسته – آنرا لمس کند و سپس دهن، بینی یا چشم های خوده لمس نموده یا بمالد، میتواند به آنفلونزا مبتلا شود.
پس منظر یا بگروند تاریخی انفلونزا:
انفلونزا یا فلو در طول تاریخ بشریت نه تنها عامل مریضی بلکه باعث مرگ ومیر میلیونها انسان گردیده است.
از نظر تاریخی اپیدیمی یا شیوع همه گیر انفلونزا که بین سال های ۱۹۱۸ – ۱۹۱۹م رخ داد نسبت به هر اپیدیمی دیگر، جان بیشترین انسان ها را گرفته است.
کمترین تخمین از این تلفات ۱۹۱۸م حدود ۲۱ میلیون بوده ولی تحقیقات اخیر تعداد تلفات را ۵۰ – ۱۰۰ میلیون نفر تخمین میکند، در حالیکه نفوس جهان در آنزمان تقریباً ۲۸ فیصد جمعیت امروزی بود.
*
موثرترین راه برای پیشگیری از انفلونز یا فلو گرفتن واکسن سالانهٔ انفولانزا
– بکارگرفتن اقدامات ساده کنترول انتانات یا مکروبها
مثل جلوگیری از انتشار ویروس توسط سرفه/عطسه
-و شستن دست ها است.
در صورت مواجهه با انفولانزا، دواهای ضد ویروسی نیز میتوانند در پیشگیری از آن کمک کنند.
در این نوشته راه های وقایه از ابتلا به انفولانزا بحث خواهد شد که یکی از موثرترین طرق آن گرفتن واکسین انفلونزا است.
*
واکسین آنفولانزا چیست؟
واکسین یک ماده بیولوژیکی است که باعث تولید معافیت کسبی فعال در مقابل یک مرض مکروبی و یا بیماری سرطانی شده میتواند.
واکسن معمولاً حاوی ماده ای است که شبیهٔ مکروبی میباشد که باعث تولید مرض میشود.
در اکثر موارد واکسن ها با استفاده از مکروب های کشته شده یا مکروب های ضعیف شده، و یا قسمت هایی از میکروب که به نام انتیجن یاد میشود، ساخته میشوند.
واکسین ها موادی هستند که میتواند شخص را مقابل بسیاری امراض خطرناک و حتی کشنده، معافیت داده – وقایه و محافظت کنند.
برخلاف بعضی دواها – که مرض را تداوی و یا از بین میبرد، واکسین ها میتوانند باعث وقایه و یا جلوگیری انسان از ابتلا به مرض شوند.
پروسه واکسین کردن را بنام “واکسینیشن” یا “ایمیونایزیشن” نیز یاد میکنند.
گرفتن واکسین فلو یا انفلونزا موثرترین راه برای کاهش احتمال مصاب شدن به انفلونزا است.
اشخاصی که واکسین انفلونزا را میگیرند، در مقایسه با افرادی که واکسین نشده اند، چانس کمتر مریضی و مرگ از اثر آنفلونزا دارند. حتی اگر مصاب انفلونزا هم شوند – اعراض و علایم مرض بسیار خفیفتر میباشد.
*
کدام اشخاص باید واکسین شوند؟
واکسن انفلونزا برای همه از سن شش ماهه و بالاتر توصیه میشود.
و اما بصورت خاص – گرفتن واکسین نزد اشخاص ذیل بسیار مهم است:
● اشخاصی که سن شان ۵۰ ساله و بالاتر است.
● اشخاصی که در نرسنگ هوم یا خانه های پیران و دیگر مراکز مراقبت های طویل المدت زندگی میکنند.
● بزرگسالان و اطفالی که امراض مزمن قلبی یا ریوی (شش) دارند به شمول اطفالی که مصاب به استما (نفس تنگی) اند.
● بزرگسالان و اطفال مبتلا به امراض مزمن مثل دیابت (مرض شکر) و امراض مزمن گرده هستند.
● بزرگسالان و اطفال مبتلا به ویروس ایدز یا (HIV)
و یا اشخاصی که پیوند اعضا (Organ Transplantation) یا پیوند حجرات بنیادی (Stem Cell Transplantation) نزد شان صورت گرفته باشد.
● اطفال و نوجوانان ۶ ماهه تا ۱۸ ساله که اسپرین میگیرند ممکن در خطر مصاب شدن به سندروم ری (Reye’s Syndrome) باشند.
(سندرم ری (Reye) یک مرض نادر اما جدی است که باعث تورم یا پندیدگی در جگر و مغز میشود.
سندرم ری اغلباً اطفال و نوجوانانی را که از یک انتان ویروسی مثل انفلونزا یا وریسیلا (آب چیچک) بهبود مییابند، مصاب میسازد.
ری سندروم بیشتر در بین اطفالی که برای تداوی اعراض مرض ویروسی آسپرین میگیرند، شایع است)
● زنان حامله و زنانی که در موسم یا فصل آنفولانزا حامله دار خواهند شد.
● بزرگسالان و اطفالی که ممکن است آنفولانزا را به افراد آسیب پذیر که در معرض خطر بلند قرار دارند (اشخاص مسن و اشخاصی که امراض مزمن شش – قلب – گرده…) – منتقل کنند.
این گروپ شامل کارمندان مراقبت های طبی (داکتر – نرس – محصلین طب)٬ کارمندان نرسنگ هوم٬ و اشخاصی که با مردمانی که در خطر بلند که در فوق ذکر شد – زندگی می نمایند – میباشد.
*
بهترین و مؤثرترین وقت و زمان واکسین انفلونزا:
از آنجایی که در وایرس انفلونزا از یک تا سال دیگر کمی تغییر رخ میدهد یا به عباره دیگر جهش (Mutation) رخ میته – بنابراین٬ هر سال٬ قبل از شروع فصل انفلونزا٬به تولید واکسین جدید انفلونزا ضرورت است.
به همین دلیل لازم است به مجرد در دسترس قرار گرفتن واکسین تازه باید مردم برای مستفید شدن از فواید آن برای وقایه خود و عزیزان شان واکسین را بگیرند.
در نیمکره شمالی٬ فصل انفلونزا معمولاً از ماه نومبر الی ماه اپریل و در نیمکرهٔ جنوبی٬ فصل انفلونزا بین ماه های می و اکتوبر رخ میدهد.
ولی خاطرنشان باید ساخت که در مناطق حاره – انفلونزا میتواند در هر فصل سال رخ دهد.
مهم نیست در کجا زندگی میکنید، باید نهایت تلاش شود تا واکسن فلو – به مجردی که در دسترس قرار گیرد – گرفته شود.
اطفال ۶ ماهه تا ۸ ساله ممکن است به ۲ دوز از واکسن ضرورت داشته باشند تا بهترین اثر را داشته باشد.
*
مؤثریت واکسین انفلونزا:
اشخاصی که واکسین میشوند – سیستم دفاعی بدن آنها – انتی بادی ها (پروتئین هایی) تولید میکنند که به مجرد معروض شدن شخص به ویروس های انفلونزا٬ آنرا از بین میبرند.
بعد از گرفتن واکسین برای سیستم معافتی دو هفته را در برمیگیرد تا بتواند به اندازه کافی انتی بادی تولید کند که بتواند شخص را مقابل وایرس محافظه کند.
واکسین فلو – معمولاً ۵۰ تا ۸۰ فیصد اشخاص واکسین شده را از مصاب شدن به انفلونزا محافظت میتواند.
اگر شخص بعد از گرفتن واکسین٬ باز هم به انفلونزا مبتلا شود٬ اعراض و علایم مرض به مقایسهٔ اشخاصی که واکسین نشده اند به مراتب خفیفتر و مدت دوام پروسه مرضی کوتاهتر میباشد
وایرس انفلونز میتواند باعث اعراض و شکایات ذیل شود:
تب یا احساس تب/لرزه
سرفه
جان دردی
دردهای عضلی
گلو دردی
جاری شدن آب از بینی یا بندش بینی
سردردی
خستگی و کسالت
بعضی اشخاص ممکن است استفراغ و اسهال داشته باشند، که این اعراض نزد اطفال نسبت به بزرگسالان بیشتر دیده میشود.
انواع مختلف انفولانزا وجود دارد، از جمله:
انفولانزای فصلی Seasonal Flu (influenza A, B,C & D)
آنفولانزای H1N1 (که بنام نفولانزای خوکی یا (Swine Flu) نیز نامیده میشود)
انفولانزای مرغی یا انفلونزای طیور یا پرندگان (Avian Flu).
همه اشکال انفولانزا توسط وایرس ها بوجود میآید.
واکسین انفولانزا میتواند شخص را از آنفلونزای فصلی محافظت کند – اما
واکسین های انفولانزای موجود در حال حاضر در برابر آنفلونزای پرندگان (انفلونزای مرغی) محافظت نمیکند.
*
آیا اشکال مختلف واکسن آنفولانزا وجود دارد؟
بلی.
واکسن انفولانزا به اشکال مختلف تولید میشود، از جمله:
● زرقی که به عضله پیچکاری میشود (معمولاً در قسمت بالای بازو)
● اسپری بینی یا نزل سپری(Live attenuated influenza vaccine-LAIV)
(the nasal spray flu vaccine)
Fluzone High-Dose Quadrivalent, an inactivated vaccine (meaning it uses the killed version of the germ that causes a disease) approved for people 65-plus, contains four times the antigen of standard-dose inactivated flu vaccines.
For the 2022-2023 flu season, there are three flu vaccines that are preferentially recommended for people 65 years and older. These are Fluzone High-Dose Quadrivalent vaccine, Flublok Quadrivalent recombinant flu vaccine and Fluad Quadrivalent adjuvanted flu vaccine.
This year’s shot is a quadrivalent vaccine, meaning it protects against four viruses — two influenza A viruses and two influenza B viruses.Sep 26, 2022
داکتر معالج میتواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید کدام واکسن برای شما مناسبتر است.
*
چرا باید واکسن آنفولانزا را بگیریم؟
گرفتن واکسن میتواند به شما کمک کند که مریض نشوید.
علاوه برآن، واکسین شدن میتواند به محافظت از اطرافیان شما در برابر مرض کمک کند.
اگر یک شخص واکسین گرفته اما باز هم به انفولانزا مبتلا شده است، این واکسن میتواند شدت مرض را تخفیف داده و یا حتی از مرگ جلوگیری کند.
بعضی سال ها واکسن انفولانزا موثرتر از سال های دیگر است.
دلیل آن این است که وایرس انفلونزا سال به سال تغییر میکند و برای دانشمندان و محققینی که واکسین ها را تولید میکنند مشکل خواهد بود که تغییر آینده را دقیقاً پیشبینی کنند – و بعد از پیش بینی نوع وایرس فصل بعدی بازهم چندماه طول میکشد تا یک واکسین جدید ساخته و به دسترس مردم قرار گیرد.
به همین دلیل بعضی سال ها اثر واکسین نسبتاً کمتر میباشد.
اما حتی در سالهایی که واکسین اثر کمتری دارد، همچنان به وقایه بعضی موارد انفولانزا کمک میکند و به جلوگیری از امراض جدی و جلوگیری از شیوع انفولانزا کمک میکند.
*
آیا میتوانیم واکسن انفولانزا و واکسن کووید-19 را همزمان بگیریم؟
بلی.
در ایالات متحده امریکا، واکسنهای کووید-۱۹ برای اشخاص ۵ سال و بالاتر در دسترس است.
گرفتن واکسن کووید و همچنین گرفتن واکسن انفولانزا مهم است.
و میتوان هر دو واکسن را همزمان گرفت.
واکسن انفلونزا باعث چی اختلاطات میشود؟
اغلباً واکسن باعث اختلاطات و عوارض جانبی نمیشود.
ولی در صورت بوجود آمدن اختلاطات میتواند باعث:
● سرخی، تورم خفیف، یا درد در ناحیهٔ زرق واکسن شود (در شکل زرقی)
● تب خفیف
● بخار خفیف
● سردردی یا جان دردی
واکسین ها گاهی اوقات ممکن باعث عوارض جانبی جدی مثل عکس العمل الرژیک شدید (حساسیت) شود
ولی باید تاکید کرد که عوارض جانبی جدی ناشی از واکسین بسیار نادر است.
*
آیا واکسن انفولانزا باعث انفلونزا میشود؟
نخیر،
واکسن آنفولانزا باعث انفولانزا نمیشود.
بعضاً یکتعداد اشخاص پس از زرق واکسن احساس مریضی میکنند.
اما این اغلب به این دلیل است که آنها قبل از تزریق واکسن شروع به مریضی با انفولانزا یا ویروس دیگری کرده بودند.
*
آیا واکسن انفلونزا باعث آتیزم میشود؟
نخیر – فلو یا انفلونزا باعث آتیزم نمیشود.
پس از انجام مطالعات دقیق، دانشمندان هیچ ارتباطی بین واکسن و اوتیزم پیدا نکردند.
سال ها پیش، مطالعه ای ارتباط بین آتیزم و واکسن ها را راپور داده بود – اما با معلوم شدن این که این مطالعه نادرست بود – این ادعا واپس گرفته شد.
بصورت خلاصه اتیزم چیست؟
(آتیزم یک اختلال عصبی غیرپیشرونده و مادام العمر است که معمولاً پیش از سه سالگی ظاهر میشود.
کلمه “اتیزم” به معنای ناتوانی رشدی (developmental disability) است که تاثیر قابل ملاحظه بر روابط کلامی (verbal communicatoin) و روابط غیرکلامی (non-verbal communication) و تعاملات و روابط اجتماعی (social interaction) – می گذارد.)
*
آیا زنان حامله واکسن فلو را بگیرند؟
گرفتن واکسین انفلونزا برای خانم حامله بسیار زیاد مهم است.
نزد خانمهای حامله اعراض و علائم انفلونزا میتواند به سرعت وخیم شده و خطرناک باشد.
انفلونزا میتواند باعث مشکلات تنفسی یا حتی مرگ مادر حامله و طفلش شود.
به همین دلیل است که اگر خانم در طول فصل انفلونزا حامله است و یا حامله خواهد بود، گرفتن واکسین انفلونز نزد شان بسیار مهم است.
*
آیا کسانی که به تخم مرغ حساسیت یا الرژی دارند میتوانند واکسن را بگیرند؟
مردم گاهی اوقات نگران این موضوع هستند – به دلیل اینکه بعضی از اشکال واکسین آنفولانزا حاوی مقادیر بسیارکم تخم مرغ هستند زیرا در ساختن بعضی واکسن ها از آن استفاده میشود.
اما مقدار آن به اندازه ای کم است که باعث عکس العمل الرژیک نمیشود.
اشخاصی که به تخم مرغ حساسیت دارند، باز هم باید واکسن انفلونزا را بگیرند.
*
برای جلوگیری از انفلونزا چه کار های دیگری میتوان انجام داد؟
علاوه بر گرفتن واکسن انفلونزا در هر سال:
● شستن دست ها با آب و صابون و یا استفاده از مایع دستمال الکهولی
● دوری از اشخاصی که مریض هستند
اگر در معرض خطر ابتلا به انفلونزا هستید، دواهای ضد ویروسی میتوانند از شما در برابر انفولانزا محافظت کند، اما این دواها برای همه مناسب نیستند. همچنین، دواهای ضد ویروسی تنها در صورتی مؤثر واقع میشوند که آنها را خیلی زود پس از قرار گرفتن در معرض انفلونزا و یا به محض بروز اعراض مریضی گرفته شوند یعنی ظرف ۴۸ – ۷۲ ساعت ۲ تا ۳ روز
مثلاً دوایی که بنام (oseltamivir یا Tamiflu)
این دوا نزد گروپ مشخص افراد میتواند بصورت وقایوی و یا به قسم تداوی استفاده شود.
*
برای محافظت و جلوگیری از مریض شدن دیگران:
● در صورت ابتلا به انفلونزا باید در خانه بمانید.
تا زمانی که تب شما حداقل ۲۴ ساعت بدون گرفتن دواهای ضدتب مثل تایلنول یا پاراسیتامول – از بین نرفته است، به وظیفه و یا مکتب نروید.
اگر در یک مرکز مراقبت های صحی و مراقبت از مریضان کار میکنید، و همچنان سرفه میکنید، ممکن است ضرورت باشد تا مدت بیشتری را در خانه بمانید.
● هنگام سرفه یا عطسه دهان و بینی خود را با قسمت داخلی آرنج خود بپوشانید.
مهمترین مسله این است که آنهایی که تصمیم میگیرند که واکسن را نگیرند – باید بدانند و درک کنند که این کار میتواند تاثیر مستقیم و منفی بالای صحت خود شان – صحت همکاران – دوستان – اعضای فامیل شان و و صحت مریضان ما داشته باشد.
قابل یادآوری است که تنها در امریکا انفلونزا سالانه جان تقریباً ۳۶ هزار امریکایی را میگیرد.
پس لطفاً به زودترین فرصت غرض محافظت خود و عزیزان تان واکسین انفلونزای تانرا به وقت زمان مناسب آن بگیرید.
ناصر اوریا * ۷ نومبر ۲۰۲۲ – تکزاس Naser Oria